Sectie geschiedenis

H5 Europa en de wereld 1945-1989

H5 Par 1. Koude Oorlog 1945-1989

Na de oorlog werd al snel duidelijk dat Groot-Brittannië en Frankrijk hun status als wereldmacht hadden verloren.

1. Ze hadden zwaar geleden in de Tweede Wereldoorlog
2. Hun koloniën (overzeese gebiedsdelen) gingen een voor een verloren. E E

Dit proces heet trouwens dekolonisatie.
3. Maar ook militaire moesten zijn hun meerdere erkennen in de nieuwe supermachten, de Sowjet.-Unie en de Verenigde Staten

Al tijdens de Tweede Wereldoorlog was het de grote vraag wat er met Duitsland en Europa na de oorlog zou moeten gebeuren. De twee supermachten hadden hierover totaal verschillende ideeën en kwamen hierover al snel met elkaar in conflict. De geallieerden kwamen daarom tijdens de oorlog een aantal keren bijeen om afspraken te maken over het naoorlogse Europa.

Tijdens de conferentie in Jalta (febr. 1945) werd o.a. afgesproken E

• dat Duitsland én de stad Berlijn na de overgave zou worden verdeeld in vier bezettingszones. E E
• Daarnaast werd er gesproken over de verdeling van invloedssferen (verdeling van de wereld in bondgenoten van de USA en bondgenoten van de SU). E E Deze afspraken waren een belangrijke oorzaak voor de latere tweedeling van Europa. (Speech Churchil Iron Curtain 1 min)

De tegenstelling die ontstond tussen het communistisch Oosten en het democratisch / kapitalistisch Westen duurde van 1945 tot 1989 en wordt ook wel de periode van de Koude oorlog genoemd.
De oorzaak van de hiervoor lag in de totaal verschillende samenlevingen.
Hieronder volgt een opsomming van de verschillen.

De leider van de USSR na de oorlog was Stalin. E E Hij wilde een groot aantal landen in Oost-Europeaan aan zich te binden. De oorzaken hiervoor waren:

• 1. Het land was in 150 jaar driemaal door een Westers land aangevallen en wilde nu een bufferzone van bevriende staten om zich heen.
• 2. Het kapitalistische Westen was volgens Stalin imperialistisch. Het probeerde zijn wil op te leggen aan andere landen en buitte andere landen uit. Het kapitalisme leidt tot grote ongelijkheid zowel binnen een land als tussen de landen. Pas als de hele wereld communistisch was zou dit probleem zijn opgelost.

De Amerikanen zagen het communisme natuurlijk als een bedreiging voor hun manier van leven (het democratisch / kapitalistisch systeem). Zij probeerden de invloed van het communisme overal in de wereld tegen te gaan. Deze politiek die in 1947 voor het eerst werd geformuleerd door president Truman (vandaar het begrip Trumandoctrine) werd ook wel de Containmentpolitiek genoemd (containment is het Engelse woord voor insluiting). E E E E

Na de oorlog heeft men in de USSR de afspraken die onder andere in Jalta waren gemaakt anders uitgelegd dan in de USA.

• Zo heeft de Sovjet-Unie gezorgd dat er in de landen van Oost-Europa (Oostblok) bevriende communistische regeringen kwamen. Deze landen werden zogenaamde satellietstaten van de USSR. Verzette men zich in deze landen tegen de invloed vanuit de Sovjet-Unie dan werd met harde hand ingegrepen.
• De USA liet in de landen die onder haar invloedssfeer waren gekomen vrije democratieën ontstaan. Deze landen werden ook financieel door de USA gesteund om zodoende hun, door de oorlog vernielde industrie weer te kunnen opbouwen. Met deze zogenaamde Marshallhulp wilden de USA twee zaken bereiken: E E E E E E E E
• *1 een rijk Europa zou minder snel ten prooi vallen aan het communisme. De financiële steun was dus eigenlijk gewoon een onderdeel van de nieuwe containmentpolitiek. E E
• *2 een welvarend Europa zou weer handel kunnen drijven en hiervan zouden de Amerikaanse bedrijven kunnen profiteren.

Oost en West-Europa werden zo van elkaar gescheiden. De grens tussen deze twee gebieden werd potdicht afgesloten. In de volksmond sprak men daarom al snel over het IJzeren Gordijn. E E E E E

Teleblik dossier Koude Oorlog

Duitsland na 1945 deel 1 (12 min)
Duitsland na 1945, dansen op de muur (20 min)



!