Hippies
De hippiecultuur
De hippiecultuur is een jeugdcultuur, subcultuur en tegencultuur populair onder tieners en twens en kwam op in het midden van de jaren 60. 'Hippies' worden gezien als de "makers" van de flowerpowerbeweging en zijn daarom voor altijd verbonden met de seksuele, muzikale en sociale revolutie(s) van de jaren zestig en begin jaren '70. De release van Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band (1967) van The Beatles wordt wel eens als het startpunt of beginpunt van de flowerpower of hippiecultuur beschouwd.
Klik op album voor de muziek
Hippies verzetten zich tegen de kapitalistische en materialistische maatschappij van hun ouders, die veel gebruik maakt van technologie. Deze leidde volgens de hippies enerzijds tot onnatuurlijkheid, kunstmatigheid en milieuvervuiling. Anderzijds richten de mensen binnen deze maatschappij zich te veel op werk, geld, bezit, status, zekerheid en macht. Daarbij leiden burgerlijkheid en een overmaat aan regels en beperkingen tot onvrijheid, de onderdrukking van allerlei gevoelens en ideeën, en uiteindelijk tot geestelijke leegheid. Hippies vonden dat de mens in harmonie met de natuur moet leven. De bloem (flowerpower) was hiervan een symbool maar het gaf ook de kracht aan van liefde en was een reactie op liefdeloosheid en geweld in die jaren. Hippies verzetten zich fel tegen liefdeloosheid, oorlog, discriminatie en geweld. Geweld was namelijk erg veel in de wereld van de jaren '60. Mensen zoals president Kennedy en Martin Luther King werden vermoord en de Koude Oorlog was op zijn hoogtepunt (Cubacrisis, Vietnam). Bij dit laatste punt moet opgemerkt worden dat de opkomst van de Hippiecultuur vrijwel parallel loopt met de verdere escallatie van de oorlog in Vietnam.
Het verlangen van de hippies naar een andere samenleving uitte zich doorgaans niet in een confrontatie met anderen, noch in politieke actie met het doel om de hele maatschappij te veranderen. Vaker verliet men de burgermaatschappij (‘’drop out’’) om zelf anders te gaan leven, een tegencultuur te vestigen en op die wijze het goede voorbeeld te geven (een thema in de eerste hippie film Easy Rider). Dat hippies anders waren, werd benadrukt door hun aparte uiterlijk. Het leven buiten de reguliere maatschappij vond soms plaats in een commune. Hierin was men gericht op goede communicatie, zorgzaamheid, en het delen van veel zaken met elkaar. Hierin kon men ook zijn ecologische idealen tot uitdrukking brengen door simpel, natuurlijk en zelfvoorzienend te leven. Liefde stond centraal, men was dus voor pacifisme, vrede en gelijkheid tussen rassen. De leefwijze van de hippie was gericht op vrijheid, spontaniteit, creativiteit en plezier. De vrijheid omvatte ook seksuele vrijheid, waarbij seksuele taboes (bijvoorbeeld op openbare naaktheid) werden doorbroken en de vrije liefde (ook buiten vaste relaties om) werd bedreven.
De hippie probeerde zijn geest te verrijken en tot nieuwe inzichten te komen. Enerzijds via geestverruimende middelen (drugs), die werden gezien als een methode om het bewustzijn van mensen te verbeteren. Anderzijds ook met behulp van oosterse religie, mystiek en spiritualiteit. De invloed van de drugs en de aandacht voor oosterse spiritualiteit was ook terug te vinden in de psychedelische muziek die men beluisterde (lees hierover meer in het blokje hiernaast)..
Perceptie van de 'burgermaatschappij'
Hippies stonden daarom bij de gevestigde maatschappij vooral bekend als losbandige, seksbeluste, blowende jongeren, met lange haren en baarden en gekleed in felgekleurde kleding. Vooral T-shirts, spijkerbroeken en oosters getinte jassen en gewaden als kaftans, kralenkettingen, bloemen en andere versierselen worden met hen geassocieerd. Ze verplaatsten zich veelal in zogenaamde hippiebusjes, 'lelijke eendjes' of liftend van de ene 'happening' of muziekfestival naar het andere. Maar dat beeld doet tekort aan deze 'tegen'cultuur, die ook veel nieuwe muziek, andere vormen van kunst en verfrissende nieuwe denkwijzen heeft voortgebracht.
Muziek
Muziek was in de hippiecultuur een belangrijk element. De muzieksoort die sterk verbonden is met de cultuur rond de hippies en flowerpower is de psychedelische muziek. Dit is de verzamelnaam voor een verscheidenheid aan muziekgenres die beïnvloed zijn door de psychedelische cultuur en proberen de ervaring onder invloed te zijn van hallucinogene drugs na te bootsen of te versterken. Binnen het genre werden vaak nieuwe opname-technieken en geluidseffecten toegepast, alsmede niet-Westerse klanken als ragas en drones uit de Indiase muziek (beluister de muziek van Ravi Shankar door op deze link te klikken).
Ook constateerden de hippies dat protestliederen uitstekend gebruikt konden worden om zich te distantiëren van de rest van de maatschappij. Maar daarnaast gingen ze ervan uit dat de sfeer die muziek schept, mensen ook samen kan brengen. Zo organiseerden zij onder het motto '3 days of peace and music' het Woodstock-festival, waar meer dan 400.000 mensen voor drie dagen samen kwamen, zonder dat er vechtpartijen uitbraken.
Jimmy Hendrix geheel in de stijl van de hippie cultuur speelde hij een zeer eigenzinnige (protestversie) versie van het Amerikaanse volkslied (klik op foto voor video).
Hoogtepunten
John Lennon en Yoko Ono organiseerden in maart 1969 een bed-in in Hilton-hotels in Montréal en Amsterdam (klik op de foto voor journaalbeelden). Al eerder waren er in het Golden Gate Park in San Francisco tijdens de flowerpower-tijd Teach-Ins, Love-Ins en Sit-Ins georganiseerd, bedoeld om onder invloed van geestverruimende middelen als LSD gezamenlijk te trippen. Ook in Amsterdam (zie verder naar onder) gebeurde dat.
Het bekendste hippie muziekfestival is Woodstock (1969). Hiervan is een film (documentaire) gemaakt. Ook het eerdere popfestival in Monterey, gehouden in de zogenaamde Summer of Love (1967, zie tekst hieronder) werd later gezien als een beroemde "Hippiehappening". Een voorbeeld van een hippieplaats (een plaats waar veel hippies bij elkaar komen) was allereerst natuurlijk de bakermat van de flowerpower: San Francisco in de VS. Later kwam daar New York bij. Maar ook in andere delen van de wereld had je zulke plaatsen. Amsterdam was wegens het tolerante klimaat (zie ook coffeeshops) een geliefd verzamelpunt en was zelfs enige tijd de hippie-hoofdstad van Europa, met Damslapers en het Vondelpark als magisch centrum. Maar ook een afgelegen plaats als Dahab in Egypte kreeg eenzelfde status. Dit ligt in het toen door Israël bezette Sinaï. De Magic bus bracht mensen voor een habbekrats naar de opiumvelden van Turkije, Libanon, Afghanistan, Pakistan en India. De reisroute van Europa over land naar India en Nepal staat internationaal bekend als de 'Hippie trail'.
Provo met hun happenings en het dansen rondom het beeldje Het lieverdje op het Amsterdamse Spui, en de Kabouters met hun Oranje Vrijstaat zijn Nederlandse fenomenen, ontleend aan het situationisme. Navolgers zoals autonomen en krakers stichtten hun Tijdelijke Autonome Zones.
San Francisco en de Flower Power (1967)
Even leek het erop, in die zomer van 1967, dat het mogelijk was om met bloemen in je haar, verf op je gezicht en muziek om je heen een paradijs van vrede te scheppen. De Summer of Love, die zomer waarin Scott McKenzie iedereen opriep naar San Francisco te komen met wat bloemen in het haar, is blijven voortleven als het hoogtepunt van de hippiecult.
Tijdens de Summer of Love kwamen tienduizenden jongeren uit het hele land kwamen naar San Francisco. De hype was nu op zijn top. Alles lokte: radicale politiek in Berkeley, eindeloze hoeveelheden hallucinerende drugs, muziek, collectieve extase bij de concerten en open sex zoals die door de hippies werd gepraktiseerd. Deze attracties, gecombineerd met San Francisco's reputatie voor tolerantie van afwijkende leefstijlen, maakten het dé plek om heen te gaan voor nieuwe ervaringen, een nieuw leven of gewoon iets anders. ‘Today is the first day of the rest of your life', zei een poster van de Diggers.
Klik op de hoes voor de muziek
Duizenden tieners gingen op pad, vaak zonder hun ouders wat te vertellen. Volgens politieschattingen zouden in totaal zo'n 75.000 jongeren de zomer hebben doorgebracht in San Fransisco. Daar kwam bij dat massa's toeristen hun weg vonden naar de wijk Haight Ashbury waar de meeste hippies zich hadden geconcentreerd. Om in de sfeer te blijven noemden critici het een gawk-in (to gawk is gapen, staren). Het werd al snel behoorlijk chaotisch en smerig. De instroom van langharige, van huis weggelopen tieners was niet het enige probleem. Het hele idee van een stedelijke paradijs waar je zowel je persoonlijke vrijheid kon maximaliseren als de extase in allerlei vormen kon delen, begon aan de kanten te rafelen. Hoe meer bezoekers kwamen, hoe meer oorspronkelijke hippies zich terugtrokken in communes op het platteland en in de heuvels van Californië. De nieuwe bewoners van Haight Ashbury waren een mottig gezelschap van high school dropouts, religieuze fanatici, naïeve flower children, drugdealers zonder scrupules, zware jongens en souteneurs. Het aantal gevallen van verkrachting en mishandeling steeg snel. ‘Verkrachting is net zo gewoon op Haight Street als bullshit', zeiden de Diggers, trefzeker als altijd. Geslachtsziekten raasden rond. Roof en diefstal namen toe. In de gratis winkel van de Diggers werd ingebroken.
George Harrison kwam op 7 augustus op bezoek en plukte in het Golden Gate Park wat aan een gitaar. Later die maand werd Beatles manager Brian Epstein dood gevonden na een overdosis (hij was niet de enige die de Summer of Love niet overleefde) en op 5 september maakten The Beatles bekend dat ze de drugs opgaven (om zich onder de hoede van de Maharishi Mahesh Yogi te plaatsen). Tegen het einde van september is het wel gedaan met de genoeglijke, lieflijke zomer.Nog geen jaar later waren veel van de hippie idealen ingehaald door de realiteit. Make love not war als slogan verzoop in de moerassen van de Vietnam-oorlog en de moorden op Martin Luther King en Robert Kennedy in het voorjaar van 1968. Eén zomer later leverden hippies, yippies en ander alternatief volk slag met de politie en het establishment in de straten van Chicago, bij de Democratische Conventie. De geestverruimende experimenten eindigden in verslavingen en overdoses. De zucht naar spiritualiteit leidde naar Maharishi's, Yogi's en nog later naar de Poona. De muziek die in 1967 fris en fascinerend was, werd voorspelbaar en overdadig. Jimi Hendrix, Janis Joplin, Jim Morrisson: ze overleefden de zomer niet erg lang en ook zij gingen ten onder aan de drugs. Het was leuk zo lang als het duurde.
De erfenis van de hippies
De idealen van de flowerpower en de originele hippies hebben hun neerslag gevonden in veel New Age achtige leringen, sekten en richtingen. Ook is in de drijfveren van de milieubeweging, vooral bij Greenpeace, hun invloed te bespeuren. Verder in anarchistische experimenten als communale woonvormen en zelfvoorzienende gemeenschappen.
Van de vele communes en woongemeenschappen gesticht door hippies in de jaren zestig en '70 zijn er, op enkele succesvolle uitzonderingen na, niet veel levensvatbaar gebleken. Maar ook de ideologie achter vrije software in de informatica en bij experimenten met kleinschalige industrie en werkplaatsen (voorbeeld is De Kleine Aarde) is gedeeltelijk in het flowerpower gedachtegoed te vinden. De leidende figuren in deze activiteiten waren veelal in hun jeugd actieve hippies. In Nederland is veel gedachtegoed bij het linkse politieke spectrum te vinden zoals bij de SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren.